در سلسله مطالب «هوشمند سازی کسبوکار نیروگاهی» به موضوع به کارگیری هوش تجاری در صنعت تولید برق پرداختیم. در قسمت چهارم موضوع شاخص‌های کلیدی عملکرد KPI است.
سازمان‌های امروزی با مسایل و مشکلات زیادی روبرو هستند. آنها همیشه باید بدانند که با گسترش مسایل روبرو هستند و هیچ‌گاه این مسایل و چالش‌ها به خودی خود پایان نمی‌یابد و تنها راه کنترل و مدیریت هدفمند و پویای سازمان در جهت مقابله با این مشکلات و پیچیدگی‌ها، پایش مستمر عملکرد و نتایج سازمان و اتخاذ تصمیم‌های به‌هنگام و مبتنی براطلاعات دقیق است.
شاخص‌های کلیدی عملکرد (Key Performance Indicators – KPI) در سازمان‌ها به عنوان ابزارهایی برای کنترل وضعیت عملکرد بخش‌ها و افراد سازمان هستند که به صورت بسیار دقیق انتخاب می‌شوند و در دسترس تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران سازمانی قرار می‌گیرند تا بتوانند با صرف کمترین میزان وقت و انرژی به آخرین اطلاعات حیاتی سازمان دسترسی داشته باشند.
با توجه به این که مدیران سازمان‌های امروزی با دغدغه‌های زیادی روبرو هستند هیچ‌گاه فرصت کافی برای اطلاع از آخرین وضعیت سازمان را ندارند و لذا خلاصه‌سازی وضعیت سازمان در چند شاخص‌کلیدی عملکرد می‌تواند به این مدیران کمک کند تا با صرف کمترین زمان ممکن و از هر مکانی وضعیت سازمان خود را پایش کنند و تصمیمات مورد نیاز را اتخاذ کرده و به ذینفعان مربوطه ارسال نمایند.
نمونه‌ای از شاخص‌های کلیدی عملکرد نت
یکی از مهمترین چالش‌هایی که سازمان‌ها در هوشمندسازی کسبوکار خود با آن مواجه هستند انتخاب شاخص‌های کلیدی عملکرد است که آنها را در طی مسیر راهبردی که انتخاب نموده‌اند یاری نماید. بنابراین انتخاب شاخص‌های کلیدی عملکرد به ازاء هر صنعت و کسبوکار به درک عمیق از آن صنعت و سالیان متمادی تجربه نیازمند است.
شرکت پگاه آفتاب با کوله باری از تجربیات در صنعت نیروگاهی، فهرستی از شاخص‌های ضروری و مورد نیاز این صنعت را فراهم آورده است که در ادامه و بعنوان فاز اولیه هوشمندسازی کسبوکار نیروگاهی به تفکیک حوزه‌های تخصصی بیان شده است.
فهرست مطالب
شاخص‌های کلیدی عملکرد در نگهداری و تعمیرات
| ردیف | نام شاخص |
| ۱ | درصد تحقق برنامه ريزی نت |
| ۲ | اثر بخشی بازرسی‌های پيشگيرانه – نفر ساعت |
| ۳ | اثر بخشی بازرسيهای پيشگيرانه – تعداد بازرسی‌ها |
| ۴ | حجم فعاليتهای برنامه ريزی شده |
| ۵ | انجام درخواستهای تعميرات اصلاحی – اضطراری |
| ۶ | حجم تعميرات اضطراری انجام يافته |
| ۷ | حجم تعميرات اصلاحی انجام يافته |
| ۸ | ميانگين مدت زمان تأخير در تداركات فعالیت‌های نت |
| ۹ | درصد خريدهای مستقيم (مربوط به درخواست کار نت) |
| ۱۰ | ميانگين قيمت مواد و قطعات خريد مستقيم (مربوط به درخواست کار نت) |
| ۱۱ | نسبت نفر ساعت نگهداری و تعميرات پيشگيرانه به نفر ساعت تعميرات از كارافتادگی |
| ۱۲ | درصد خرابيهای بررسي شده |
| ۱۳ | هزينه نگهداری و تعميرات به ازای هر ساعت عمليات |
| ۱۴ | هزينه نگهداری و تعميرات به ازای هر واحد توليد شده برق (مگاوات) |
| ۱۵ | ميانگين هزينه تعميرات اضطراری |
| ۱۶ | هزينه ساليانه نگهداری و تعميرات به کل هزینه‌های تولید |
| ۱۷ | متوسط هزينه هر ساعت نگهداری و تعمير ات |
| ۱۸ | نسبت هزينه‌های نگهداری و تعميرات به کل فروش |
| ۱۹ | نسبت هزينه‌های نگهداری و تعميرات برنامه ريزی شده به کل هزینه نت |
| ۲۰ | نسبت هزینه لوازم و قطعات يدكی نت به کل هزینه نت |
| ۲۱ | حجم كارهای نت پشت دست ( انجام نيافته) |
| ۲۲ | نسبت تعمیرات اضطراری (نسبت BM) |
| ۲۳ | نسبت نیروی انسانی اضطراری |
| ۲۴ | ضریب آمادگی |
| ۲۵ | ضریب مصرف داخلی |
| ۲۶ | راندمان |
| ۲۷ | ميانگين مدت زمان كاركرد تا خرابي (MTBF) |
| ۲۸ | ميانگين مدت زمان تعمير (MTTR) |
| ۲۹ | در دسترس بودن (آماده به کاری) |
| ۳۰ | قابلیت اطمینان |
شاخص‌های کلیدی عملکرد در بخش مالی
| ردیف | نام شاخص |
| ۳۱ | موجودی حساب‌های بانکی |
| ۳۲ | ترازنامه سود و زیان |
| ۳۳ | مبلغ کل مطالبات |
| ۳۴ | هزینه‌های جاری |
| ۳۵ | هزینه‌های غیرجاری |
| ۳۶ | حساب‌های دریافتی و پرداختنی |
| ۳۷ | ارزش دفتری دارایی‌های ثابت و مشهود |
| ۳۸ | عملکرد تنخواه‌گردان |
| ۳۹ | نسبت جاری |
| ۴۰ | نسبت آنی |
| ۴۱ | نسبت بدهی |
| ۴۲ | نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام |
| ۴۳ | نسبت گردش دارايی‌ها |
| ۴۴ | نسبت گردش دارایی ثابت |
| ۴۵ | نسبت گردش سرمایه جاری |
| ۴۶ | نسبت دوره وصول مطالبات |
| ۴۷ | نسبت بازده دارایی‌های |
| ۴۸ | نسبت بازده حقوق صاحبان سهام |
| ۴۹ | نسبت بازده فروش |
| ۵۰ | نسبت بهروه‌وری کار برحسب تعداد |
| ۵۱ | نسبت بهره‌وری کار برحسب هزینه‌های پرسنلی |
| ۵۲ | نسبت بهره‌وری سرمایه بر حسب کل دارایی‌ها |
| ۵۳ | نسبت بهره‌وری سرمایه بر حسب دارایی‌های ثابت |
شاخص‌های کلیدی عملکرد انبار و تدارکات
| ردیف | نام شاخص |
| ۵۴ | تعداد کالاهای راکد |
| ۵۵ | جمع مبلغ ریالی کالاهای راکد |
| ۵۶ | تعداد کالاهای بحرانی |
| ۵۷ | ارزش ریالی کالا‌ها |
| ۵۸ | متوسط پوشش موجودی به ماه |
شاخص‌های کلیدی عملکرد منابع انسانی
| ردیف | نام شاخص |
| ۵۹ | متوسط زمان دیدن هر کار در کارپوشه توسط کارکنان |
| ۶۰ | متوسط زمان خروج هر کار از کارپوشه |
| ۶۱ | متوسط تعداد کار انجام شده کارکنان در روز، هفته، ماه و سال |
| ۶۲ | نرخ خروج کارمندان |
| ۶۳ | متوسط مرخصی‌ها (روزانه استحقاقی، استعلاجی، بدون حقوق، خاص، ساعتی) |
| ۶۴ | متوسط ماموریت روزانه و خروج اداری |
| ۶۵ | متوسط غیبت‌های کارکنان |
| ۶۶ | متوسط تاخیر کارکنان |
| ۶۷ | پراکندگی سابقه کار در شرکت |
| ۶۸ | پراکندگی گروههای شغلی (استحقاقی + تشویق) |
| ۶۹ | پراکندگی جنسیت |
| ۷۰ | پراکندگی بخش مشاغل به تفکیک جنسیت |
| ۷۱ | پراکندگی نوع استخدام |
| ۷۲ | پراکندگی سنی |
| ۷۳ | پراکندگی کارکنان به تفکیک بخش مشاغل و جنسیت |
| ۷۴ | پراکندگی کارکنان به تفکیک بخش مشاغل و واحد سازمانی |
| ۷۵ | پراکندگی وضعیت بومی کارکنان |
| ۷۶ | پراکندگی کارکنان به تفکیک جنسیت و میزان تحصیلات |
| ۷۷ | پراکندگی کارکنان به تفکیک وضعیت تاهل و جنسیت |
| ۷۸ | متوسط درآمد به ازاء هر کارمند |
| ۷۹ | متوسط هزینه به ازاء هر کارمند |
| ۸۰ | متوسط سود به ازاء هر کارمند |
| ۸۱ | متوسط سن کارمندان |
| ۸۲ | متوسط کارمندان تحت نظر یک مدیر |
| ۸۳ | درصد هزینه آموزش به کل هزینه‌های منابع انسانی |
| ۸۴ | متوسط هزینه آموزش هر کارمند |
| ۸۵ | متوسط زمان دیدن هر کار در کارپوشه توسط کارکنان |
| ۸۶ | متوسط زمان خروج هر کار از کارپوشه |
| ۸۷ | متوسط تعداد کار انجام شده کارکنان در روز، هفته، ماه و سال |
| ۸۸ | نرخ خروج کارمندان |
شاخص‌های کلیدی عملکرد سلامت، ایمنی و محیط زیست
| ردیف | نام شاخص |
| ۸۹ | متوسط حقوق دریافتی کارکنان |
| ۹۰ | متوسط پاداش دریافتی کارکنان |
| ۹۱ | متوسط اضافه‌کار دریافتی کارکنان |
| ۹۲ | متوسط دیرکرد پرداخت حقوق و دستمزد |
| ۹۳ | متوسط تعداد حوادث |
| ۹۴ | متوسط هزینه حوادث |
| ۹۵ | متوسط زمان از دست رفته تولید به ازاء هر حادثه |
| ۹۶ | فراواني حوادث ناشی از كار |
| ۹۷ | هزینه‌های سلامت و ایمنی به ازاء هر کارمند |
| ۹۸ | میزان حوادث به ازاء هر ۱۰۰ هزار ساعت کار |
| ۹۹ | مصرف آب |
| ۱۰۰ | مصرف انرژی |
قسمت سوم: معماری هوشمندسازی کسبوکار
قسمت دوم: فواید هوشمندسازی کسبوکار
قسمت اول: تعاریف هوشمندسازی کسبوکار
