انقلاب صنعتی چهارم محیط در حال توسعهای است که با ظهور فناوری‌های نوین در زمینه های اینترنت اشیا، رباتیک، رایانش ابری و هوش مصنوعی نحوه زندگی و کار مردم در دنیای معاصر را تغییر می‌دهد. ترکیب این فناوری‌ها در شیوههای تولید به عنوان صنعت ۴ شناخته می‌شود.
از میانه قرن بیستم به بعد، انقلاب صنعتی سوم که گاهی اوقات انقلاب دیجیتال شناخته می‌شود، شامل توسعه کامپیوترها و فناوری اطلاعات (IT) است. انقلاب صنعتی چهارم از انقلاب سوم نشأت می‌گیرد، اما به دلیل شدت توسعه و تأثیرگذار بودن فناوری‌هایش، به عنوان یک عصر جدید تلقی می‌شود و نه صرفاً ادامه‌ای از دوره قبلی.
به گفته پروفسور کلاوس شواب بنیان‌گذار و رئیس اجرایی مجمع جهانی اقتصاد و نویسنده کتاب «انقلاب صنعتی چهارم»، این دوره جدید با سرعت در پیشرفتهای تکنولوژیکی نوظهور، گستردگی دامنه و تأثیرات بزرگ سیستم‌های جدید متمایز می‌شود.
انقلاب صنعتی اول در قرن های ۱۸ و ۱۹ میلادی به دلیل اختراعاتی همچون موتور بخار و دیگر پیشرف های فناوری از جوامع عمدتاً کشاورزی به صنعتی شدن تغییر یافت. دوره بعدی تکنولوژی یا انقلاب صنعتی دوم با نیروی برق پدید آمد و گسترش صنایع، تولید انبوه و همچنین پیشرفتهای فناوری را به همراه داشت.
ماژول‌های نرم افزار نگهداری و تعمیرات پگاه آفتاب
فناوری‌های خاص انقلاب صنعتی چهارم شامل موارد زیر است، هرچند که محدود به این موضوعات نیست:
- هوش مصنوعی (AI)
- اینترنت اشیا (IoT)
- رباتیک
- واقعیت مجازی
- دستگاه‌های تلفن همراه
- پرینت سه بعدی
- حس‌گرهای هوشمند
- کلان داده‌ها و تحلیل آن‌ها
- واقعیت افزوده (AR)
- فناوری همزاد دیجیتالی
- تجسم‌بخشی داده‌ها
- رایانش شناختی
- موقعیت‌یابی
- پروفایل‌سازی از مشتریان
- پایگاه داده (بلاکچین)
- رایانش کوانتومی
- رایانش ابری
فهرست مطالب
مروری بر انقلاب صنعتی
چشم‌انداز کنونی تولید جهانی نتیجه امواج مداوم نوآوری و توسعه اقتصادی است، از جمله انباشت جغرافیایی آن‌ها. اگرچه انقلاب صنعتی معمولاً به عنوان یک رویداد پیوسته که از اواخر قرن هجدهم آغاز شده، در نظر گرفته می‌شود، اما می‌توان آن را به عنوان چهار تغییر الگوی متوالی یا چهار انقلاب صنعتی بهتر درک کرد. هر انقلاب بر اساس نوآوری‌های انقلاب قبلی ساخته شده و منجر به شکل‌های پیشرفته‌تر تولید و شبکه‌های پیچیده‌تر روابط تجاری شده است.
مروری بر انقلاب‌های صنعتی
انقلاب صنعتی اول
انقلاب صنعتی اول در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ بر مزایای مکانیزاسیون تمرکز داشت یعنی برای اولین بار کار مکانیکی جایگزین بخشی از کارهای انسانی یا حیوانی شد. ماشین‌های جدید به کار و انرژی بیشتری نیاز داشتند تا راه‌انداری شوند، و این باعث افزایش مقیاس تولیدات شد، با این حال بیشتر وظایف کاری به صورت دستی انجام می‌شد. فعالیت‌های تولیدی جدید پدید آمدند و شهرهای صنعتی با وظایف و تخصص‌های مختلف ( در زمینههای فولاد، نساجی، ابزار‌الات و …) را ایجاد کردند.
این شهرها تمایل داشتند نزدیک منابع انرژی مانند معادن زغال‌سنگ و آبشارها یا در مکان‌هایی که به شبکه حمل‌ونقل منطقه‌ای متصل بودند، قرار گیرند.
مکانیزاسیون به کشورهای صنعتی اولیه این امکان را داد تا سریع تر توسعه یابند، که این امر منجر به افزایش تفاوت بین اقتصادهای صنعتی و غیرصنعتی شد.
انقلاب صنعتی اول در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ بر مزایای مکانیزاسیون تمرکز داشت
انقلاب صنعتی دوم
انقلاب صنعتی دوم در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ با به کارگیری اصل تولید انبوه در خطوط مونتاژ شکل گرفت که هماهنگی بیشتری بین نیروی کار، وظایف، فرایند‌ها و ماشین آلات فراهم شد.
همچنین باعث افزایش تخصص و وابستگی متقابل در تولید و در نتیجه منجر به ایجاد مناطق صنعتی (کمربندهای تولیدی) شد. برق‌رسانی نیز نقش مهمی در پشتیبانی از ظهور سیستم‌های ارتباطی مدرن مانند تلگراف‌ها، رادیوها، تلفن‌ها و به‌تدریج تلویزیون‌ها داشت. توسعه اشکال انبوه حمل و نقل در مسافت‌های طولانی، مانند راه‌آهن و کشتی‌های بخار، به گسترش دامنه بازار تولید کمک بیشتری کرد.
انقلاب صنعتی دوم در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ با به کارگیری اصل تولید انبوه در خطوط مونتاژ شکل گرفت
انقلاب صنعتی سوم
انقلاب صنعتی سوم که در اواخر قرن بیستم رخ داد، از اتوماسیون مداوم چندین فرایند تولید بهره‌برداری کرد و از ماشین‌آلاتی استفاده می‌کرد که قادر به تکرار مجموعه‌ای از وظایف تحت پارامترهای نسبتاً مشخص و نظارت حداقل بودند.
این انقلاب همچنین به توسعه فناوری‌های اطلاعاتی وابسته بود، ابتدا با کامپیوتر دیجیتال و سپس با همگرایی آن با فناوری‌های اطلاعاتی در انتهای قرن بیستم، که منجر به شکل‌گیری اینترنت شد. در عین حال، جهانی‌سازی (که به دنبال آزادسازی تجارت و کاهش هزینه‌های حمل و نقل، بخشی از آن به‌دلیل کانتینریزه شدن، به وجود آمد) امکان کاهش هزینه‌های ورودی، به‌ویژه هزینه‌های مرتبط با نیروی کار، را فراهم کرد و بدین ترتیب چشم‌انداز تولید جدیدی ایجاد شد.
این منجر به نتیجه‌ای پارادوکسیکال شد، زیرا نیروی کار با هزینه کمتر در اقتصادهای در حال توسعه به گزینه‌ای مناسب برای مکانیزاسیون تبدیل شد. از آن‌جا که هزینه‌های نیروی کار در همه‌جا یکسان نیست، این موضوع موجب ایجاد شبکه‌های تولید جهانی شد که در آن فعالیت‌های تولید سعی در کاهش هزینه‌های ورودی داشتند. در عین حال، لجستیک و حمل و نقل، امکان تفکیک جغرافیایی تولید و مصرف را فراهم کرد. این فرایند، چشم‌انداز تولید موجود را مختل کرد، از جمله بسته شدن مراکز تولید در بسیاری از اقتصادهای پیشرفته. بسیاری از اقتصادهای در حال توسعه، به‌ویژه در شرق آسیا، به سرعت به سطح توسعه اقتصادی اقتصادهای پیشرفته نزدیک شدند.
این انقلاب به توسعه فناوری‌های اطلاعاتی وابسته بود
انقلاب صنعتی چهارم
انقلاب صنعتی چهارم با صنعت رباتیک (با حمایت از ساختارهای تشکیل دهنده سیستم های سایبری- فیزیکی فناوری اطلاعات) در حال پدیدار شدن است که سطح بالاتری از انعطاف پذیری را از نظر موقعیت فرایند تولید، مقیاس و دامنه خروجی و سفارشی سازی محصولات ارائه می‌دهد.
پدیدهٔ رباتیک فراتر از مکانیزاسیون رفته و امکان انجام وظایف پیچیده‌تر و سازگاری با تغییرات در این وظایف را فراهم می‌آورد. به همین دلیل، ماشین‌ها به انعطاف‌پذیری مشابه نیروی کار انسانی دست یافته‌اند. این ماشین‌ها شامل وظایف ساده و تکراری نیستند بلکه به طور فزاینده‌ای شامل وظایف میان‌مهارتی و روتین می‌شوند.
در چنین زمینه‌ای، اهمیت هزینه‌های ورودی، به ویژه نیروی کار، متعادل می‌شود زیرا نیروی کار برای تولید مبتنی بر رباتیک تقریباً همه‌جا حاضر در نظر گرفته می‌شود. بنابراین، تمرکز به زنجیره‌های ارزش جهانی معطوف می‌شود که یک فرایند دایره‌‌واری از جمع‌آوری منابع، تبدیل آن‌ها به قطعات و محصولات، توزیع کالاهای نهایی به بازارها و در نهایت در دسترس قرار دادن مجدد این منابع از طریق استراتژی‌های مختلف بازیافت و استفاده مجدد است. تولید و مدیریت زنجیره تأمین به طور نزدیک در هم تنیده می‌شوند.
انقلاب صنعتی چهارم با صنعت رباتیک (با حمایت از ساختارهای تشکیل دهنده سیستم های سایبری- فیزیکی فناوری اطلاعات) در حال پدیدار شدن است
فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم
انقلاب صنعتی چهارم با استفاده از فناوری های زیر به پتانسیل کامل خود دست می‌یابد:
فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم
اینترنت اشیای صنعتی
یکی از عناصر اصلی هر کارخانه هوشمند، استفاده از اینترنت اشیای صنعتی (IIoT) است.
فناوری IIoT یک اکوسیستم واکنش‌پذیر از تمامی دارایی‌ها در خط تولید را شکل می‌دهد که به حسگرها مجهز شده‌اند تا ارتباط و تبادل داده‌ها به صورت آنی و در زمان واقعی را امکان‌پذیر سازند. بهره‌برداری از فناوری IIoT به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بر عملکرد تجهیزات نظارت کنند، زمان‌های توقف را کاهش دهند و عیوب را شناسایی کنند، که به نوبه خود بهره‌وری کلی را بهینه‌سازی کرده و زنجیره‌های تأمین را روان‌تر می‌سازد.
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین با جمع‌آوری و تحلیل مجموعه‌های بزرگ داده نه تنها از دستگاه‌های مجهز به اینترنت اشیا، بلکه از حوزه‌های مختلف کسبوکار و منابع ثالث تولید هوشمند را تقویت می‌کنند. هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به شرکت‌ها کمک می‌کند تا الگوهای پیچیده داده‌ها را شناسایی کرده و بر اساس این الگوها، تصمیم‌گیری مبتنی بر داده را فراهم می‌کند.
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به شرکت‌ها امکانات اضافی ارائه می‌دهند، از جمله قابلیت پیاده‌سازی استراتژی‌های نگهداری پیش‌بینی شده، شناسایی فرصت‌های بهبود و بهینه‌سازی عملیات کسب و کار.
فناوری رباتیک
فناوری رباتیک به عنوان یکی از فناوری‌های حیاتی انقلاب صنعتی چهارم، بر ایجاد و بهره‌برداری از ربات‌های فیزیکی با نیروی هوش مصنوعی تمرکز دارد که معمولاً مجهز به نرم‌افزارهای مدرن، حسگرها و بینایی ماشین مجهز هستند.
فناوری رباتیک با افزایش خودکارسازی وظایف پیچیده و تکراری در خط تولید و کمک به فرایند جمع آوری داده‌ها، قابلیت‌های گسترده تولید را فراهم می‌کند.
استفاده از فناوری در تولید به معنای بهبود بهره‌وری، کارایی هزینه و انعطاف‌پذیری که کاملا با اهداف صنعت ۴٫۰ همخوانی دارد.
پرینت سه بعدی
پرینت سه بعدی یا تولید افزودنی، یکی از جنبه‌های اساسی انقلاب صنعتی ۴٫۰ است که شامل ساخت اشیا جامد سه بعدی از مدل‌های دیجیتالی می‌شود.
استفاده از چاپ سه بعدی در فرایند‌های تولید، امکان ساخت نمونه سازی سریع محصولات صنعتی، تسهیل در تولید سفارشی بر اساس نیاز مشتری، شتاب بخشیدن به چرخه طراحی و بهینه سازی فرایند‌های تولید و تسهیل در عملیات های مختلف تولید را فراهم می‌کند.
بنابراین، این ابزار ارزشمند ضایعات را به حداقل می‌رساند و باعث صرفه جویی در هزینه‌های تولید می‌شود و تاثیر محصولات تولیدشده بر محیط زیست را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
واقعیت افزوده
واقعیت افزوده (که به اختصار AR شناخته می‌شود) یکی از ارکان صنعت ۴٫۰ است که با افزودن عناصر بصری دیجیتال، صداها و ورودی‌های حسی دیگر به محیط واقعی، دنیای فیزیکی و دیجیتال را به هم پیوند می‌دهد.
کاربردهای واقعیت افزوده در فرایند‌های تولید به طور گسترده‌ای متفاوت است، از توسعه و نگهداشت محصول گرفته تا آموزش کارکنان و کنترل کیفیت.
استفاده از واقعیت افزوده در عملیات تولید، مزایای متعددی از جمله بهبود کیفیت محصول، ساده‌سازی فرایند‌های نگهداری و تعمیرات، بهبود مهارت‌های کارکنان، افزایش ایمنی کار و موارد دیگر را ارائه می‌دهد.
رایانش ابری
انقلاب فناوری در دنیای امروز بدون رایانش ابری به جلو پیش نمی‌رفت.
این ابزار تحول‌آفرین دیگر فناوری‌های برجسته دیگری مانند هوش مصنوعی را تقویت می‌کند و زیرساختی مقیاس‌پذیر و مقرون به صرفه برای مدیریت حجم زیادی از داده‌های تولید شده توسط دستگاه‌های مجهز به اینترنت اشیا را فراهم می‌کند.
راهکارهای نرم‌افزاری ابری به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا داده‌های خود را به‌طور مؤثر در زمان واقعی ذخیره، پردازش و تحلیل کنند، در حالی که هزینه‌ها را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهند. تا کنون ۸۵ درصد از کسب‌وکارهای تولیدی از این فناوری استفاده کرده‌اند و به پرکاربرد‌ترین فناوری انقلاب صنعتی چهارم تبدیل شده است.
همزاد دیجیتالی
تکنولوژی دوقلوی دیجیتال یا همزاد دیجیتال، به عنوان یکی از عناصر برجسته در صنعت ۴٫۰، نقش مهمی ایفا می‌کند.
تکنولوژی دوقلوی دیجیتال از واقعیت افزوده، گرافیک سه بعدی و مدل‌سازی داده‌ها برای ساختن یک کپی مجازی از محصول، فرایند، سرویس یا سیستم استفاده می‌کند تا رفتار آن را در زمان واقعی شبیه‌سازی و عملکرد آن قبل از تولید را پیش‌بینی می‌کند.
بلاکچین
پایگاه‌های داده سنتی در مدیریت تراکنش‌ها و داده‌ها با چالش‌هایی روبرو هستند، بنابراین تولیدکنندگان به سمت بهره‌برداری از فناوری بلاکچین در حال حرکت هستند.
زنجیره‌بلوک (بلاکچین) به عنوان یک فناوری پایگاه داده غیرمتمرکز و توزیع‌شده استفاده می‌شود که داده‌ها به صورت زنجیره‌ای از بلوک‌های مرتبط ذخیره می‌شوند. همچنین، زنجیره‌بلوک به ثبت داده‌ها، اشتراک‌گذاری داده‌ها و ردیابی ثبت اطلاعات بیشتر کمک می‌کند.
شرکت‌های تولیدی از این فناوری پیشرفته به منظور بهبود عملیات کسبوکار، افزایش شفافیت زنجیره‌تأمین، پیگیری تعاملات با تامین‌کنندگان و شرکای تجاری، افزایش امنیت داده‌ها و موارد دیگر استفاده می‌کنند.
مزایای انقلاب صنعتی چهارم چیست؟
انقلاب صنعتی چهارم بسیار فراتر از ارتقای فناوری است. با متحد کردن افراد، ماشین‌ها و عملیات‌ها، ابتکارات صنعت ۴٫۰ به مالکان کسبوکار کمک می‌کند تا رویکردی جامع‌تر برای تولید ایجاد کنند، کل چرخه عمر محصول را به همراه زنجیره تامین آن تغییر داده و محصولات را برای مصرف‌کنندگان قابل دسترس‌تر سازند. دیگر مزایای جذاب انقلاب صنعتی چهارم شامل موارد زیر است:
مزایای انقلاب صنعتی چهارم
بهره‌وری
تولید هوشمند و کارخانه‌های هوشمند مرتبط با صنعت ۴٫۰، عملیات تولیدی چندگانه را خودکار می‌کنند و سیستم‌های تولید خودبهینه‌سازی‌هایی را ایجاد می‌کنند که قادر به تصمیم‌گیری غیرمتمرکز هستند. این سیستم‌های هوشمند زمان توقف ماشین‌آلات را کاهش می‌دهند، گلوگاه‌های عملیاتی را شناسایی می‌کنند و اثربخشی کلی تجهیزات (OEE) و نگهداری و تعمیرات را بهبود می‌بخشند که این امر به افزایش بهره‌وری و بازدهی بالاتر تولید بالاتر می‌شود.
کیفیت محصول
کسب و کارها با بهره‌گیری کامل از فناوری‌ها، استراتژی‌ها و ابزارهای انقلاب صنعتی چهارم، مانند پرینت سه‌بعدی، مدیریت داده‌ها، تحلیل‌های پیشرفته و یکپارچه‌سازی سیستم‌ها می‌توانند به طور قابل توجهی کیفیت محصولات خود را بهبود بخشند و در عین حال هزینه‌های عملیاتی و نگهداشت را کاهش دهند. بهبود کیفیت محصول منجر به تجربیات بهتر مشتری می‌شود که که این امر به افزایش خرید مشتریان و تقویت درآمدهای شرکت‌ها می‌انجامد.
توسعه پایدار
تولید مبتنی بر انقلاب صنعتی چهارم به دلیل استفاده و همگرایی فناوری‌های هوشمند صنعت ۴٫۰ به تحقق توسعه پایدار کمک می‌کند. این رویکرد مبتنی بر فناوری، ضایعات را به حداقل می‌رساند، مصرف مواد و انرژی را کاهش می‌دهد و تخصیص منابع را در طول خط تولید به‌طور مؤثری انجام می‌دهد، که به طور قابل توجهی ردپای زیست‌محیطی شرکت‌ها را بدون فدا کردن کارایی و خروجی تولید آن‌ها کاهش می‌دهد.
بهبود تعاملات و همکاری‌های میان‌بخشی
تأسیسات کارخانه‌های سنتی معمولاً به‌صورت جداگانه از یکدیگر عمل می‌کنند، که این اتفاق منجر به همکاری حداقلی بین بخش‌ها، کارکنان و ماشین‌آلات سازمان می‌شود. فناوری‌های مرتبط با صنعت ۴٫۰ به‌طور مؤثر این سیلوها و جزایر عملیاتی را از بین می‌برند، و امکان ارتباط و انتقال داده‌ها به صورت آنی و بدون توجه به موقعیت جغرافیایی یا منطقه زمانی آن‌ها، بین دستگاه‌ها و سیستم‌های مستقل را فراهم کرده و همکاری بین بخش‌های مختلف و حتی کارخانه‌ها را تسهیل می‌کند.
افزایش سودآوری
افزایش سودآوری یکی از دلایل اصلی است که باعث می‌شود ذینفعان کسبوکار در حوزه‌های مختلف جدیدترین فناوری‌ها را مورد پذیرش قرار دهند و به استراتژی‌های انقلاب صنعتی چهارم پایبند باشند.
کارایی تولید، بهبود کیفیت محصولات، کاهش هزینه‌های تولید و نیروی کار، و کاهش ضایعات در فرایند‌های تولید، همگی به نتایج بهینه در کسبوکار و حاشیه سود بالاتر منجر می‌شود.
انقلاب صنعتی چهارم و تحول در نگهداری و تعمیرات
این می‌تواند شامل استفاده از حسگرها و دستگاه‌های اینترنت اشیاء (IoT) برای نظارت بر وضعیت تجهیزات به‌طور زمان واقعی و استفاده از تحلیل داده‌ها و الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای پیش‌بینی زمان مورد نیاز برای نگهداری باشد. نگهداری پیش‌بینانه می‌تواند به کاهش زمان توقف و بهبود قابلیت اطمینان تجهیزات کمک کند و همچنین به‌طور بالقوه هزینه‌های نگهداری را کاهش دهد.
از دیدگاه استراتژی نگهداشت، انقلاب صنعتی چهارم به سمت نگهداشت پیش‌بینیانه حرکت می‌کند، به این صورت که در آن نگهداری و تعمیرات به جای اقدامات بر اساس یک برنامه زمانبندی ثابت بر اساس داده‌ها و تحلیل آن‌ها انجام می‌شود.
این رویکرد با استفاده از حسگرها و دستگاه‌های مجهز به اینترنت اشیاء (IoT) به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بر وضعیت تجهیزات و دستگاه‌ها به شکل آنی و در زمان واقعی نظارت کنند. این اطلاعات در زمان واقعی جمع‌آوری می‌شوند و با استفاده از تحلیل داده و الگوریتم‌های یادگیری ماشین می‌توانند زمان مورد نیاز برای عملیات نگهداشت را پیش‌بینی کنند، همچنین نت پیش‌بینانه می‌تواند به کاهش زمان توقف و بهبود قابلیت اطمینان تجهیزات کمک کند و همچنین به‌طور بالقوه هزینه‌های نگهداشت را کاهش دهد.
سایر استراتژی های تعمیر و نگهداری که ممکن است تحت تأثیر صنعت ۴٫۰ قرار گیرند عبارتند از:
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر وضعیت: شامل نظارت بر وضعیت تجهیزات و اجرای نگهداشت تنها در مواقع ضروری و نه بر اساس یک برنامه زمانبندی ثابت است. این فرایند می‌تواند با استفاده از حسگرها و دستگاه‌های مجهز به اینترنت اشیاء (IoT) می‌تواند در مانیتورینگ و مدیریت وضعیت تجهیزات به صورت آنی تسهیل شود.
- مدیریت دارایی‌های فیزیکی: فناوری‌های صنعت ۴٫۰ می‌توانند با ارائه داده‌های زمان‌واقعی (Real Time) در مورد عملکرد تجهیزات و شناسایی مشکلات پیش‌رو، مدیریت دارایی‌ها را بهبود بخشند. این رویکرد می‌تواند شامل استفاده از تجهیزات اینترنت اشیا، تحلیل‌های پیش‌بینانه و سایر فناوری‌ها جهت پایش سلامت و عملکرد تجهیزات باشد.
- نگهداشت از راه دور: فناوری‌های صنعت ۴٫۰ می‌توانند به‌عنوان راهکارب برای نگهداشت از راه دور (Remote Maintenance) مورد استفاده قرار گیرند به طوری که به شما اجازه می‌دهند تا تجهیزات را از راه دور به کمک حسگرها، تله‌متری و دیگر فناوری‌های مرتبط کنترل کنید. همچنین حضور فیزیکی کارکنان در محل را کاهش می‌دهد وکارایی و اثربخشی فعالیت های نگهداشت را بهبود می‌بخشد.
به طور کلی، فناوری‌های صنعت ۴٫۰ منجر به رویکردی مبتنی بر داده بیشتر و پیشگیرانه در نگهداشت می‌شوند که این امر می‌تواند به بهبود قابلیت اطمینان تجهیزات و کاهش زمان خرابی‌ها کمک کند.
نگهداری و تعمیرات تجویزی
نگهداری و تعمیرات تجویزی (Prescriptive maintenance) یک استراتژی نگهداشت که شامل استفاده از داده‌ها و تحلیل‌ها برای پیش‌بینی زمان احتمالی خرابی یا نیاز به نگهداشت تجهیزات و همچنین پیشنهاد اقدامات خاصی در حوزه نت به منظور پیشگیری از خرابی‌ها یا بهینه‌سازی عملکرد تجهیزات است.
در نت تجویزی، داده‌ها از حسگرها، دستگاه‌های اینترنت اشیا و منابع دیگر جمع‌آوری می‌شوند تا بر وضعیت و عملکرد تجهیزات نظارت شود. این داده‌ها با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و ابزارهای دیگر تحلیل می‌شوند تا الگوها و روند‌های خرابی و وضعیت تجهیزات شناسایی شوند و همچنین پیشنهادهایی برای نگهداشت ارائه شود.
برخی از مزایای بالقوه نگهداشت تجویزی:
- افزایش قابلیت اطمینان تجهیزات: با شناسایی و رسیدگی به مشکلات احتمالی قبل از تبدیل شدن به مشکلات بزرگتر، نگهداشت تجویزی می‌تواند به کاهش خطر خرابی تجهیزات کمک کند.
- افزایش بهره‌وری: نت تجویزی بر اساس داده‌ها و تحلیل‌ها، می‌تواند به بهینه‌سازی اقدامات نگهداشت کمک کند و انجام وظایف غیرضروری یا تکراری نگهداشت را کاهش دهد.
- کاهش هزینه‌های نگهداشت: نگهداشت تجویزی با اجرای فعالیت‌های نت فقط در مواقع ضروری و تمرکز بر حیاتی‌ترین تجهیزات و وظایف می‌تواند به کاهش هزینه‌های کلی نگهداشت کمک کند.
نگهداشت پیش‌بینانه
نت پیش‌بینانه یک استراتژی نگهداشت است که با استفاده از داده‌ها و تحلیل‌ها به زمان احتمالی خرابی یا نیاز به نگهداشت و سپس اجرای آن قبل از وقوع خرابی را پیش بینی می‌کند. این نوع از نگهداشت می‌تواند به جلوگیری از توقف‌های برنامه‌ریزی‌نشده و بهبود قابلیت اطمینان تجهیزات کمک کند.
روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند به تصمیم‌گیری در مورد چگونگی جلوگیری از خرابی‌های پیش‌بینی‌شده کمک کنند:
- حسگرها و دستگاه‌های اینترنت اشیا: از سنسورها و دستگاه‌های ماشین اشیا می‌توان برای نظارت بر وضعیت تجهیزات در زمان واقعی استفاده کرد و داده‌هایی را در مورد عواملی مانند دما، ارتعاش و سایر پارامترها ارائه می‌دهد که می‌تواند زمان نیاز به نگهداشت را پیش بینی کرد.
- تحلیل داده‌ها و الگوریتم‌های یادگیری ماشین: در این شیوه برای شناسایی الگوها و پیش‌بینی زمان احتمالی خرابی تجهیزات؛ به تحلیل داده‌های حسگرها و سایر منابع می‌پردازند.
- نرم‌افزار برنامه‌ریزی نگهداری و تعمیرات: از این نوع نرم‌افزار‌ها می‌توانند برای برنامه‌ریزی نگهداشت بر اساس پیش‌بینی‌های تولید شده به کمک تحلیل داده‌ها و الگوریتم‌های یادگیری ماشین استفاده کرد.
استفاده از ماشین‌ها برای کمک به تصمیم‌گیری در مورد چگونگی جلوگیری از خرابی‌های پیش‌بینی‌شده می‌تواند به بهبود کارایی و اثربخشی نگهداری و کاهش خطر خرابی تجهیزات کمک کند.
نگهداشت پیشگیرانه
نگهداشت پیشگیرانه یک استراتژی نگهداری است که در آن نگهداشت بر اساس یک برنامه منظم انجام می‌شود تا از خرابی تجهیزات جلوگیری کرده و عمر مفید تجهیزات را افزایش دهد. این نگهداشت معمولا به اجرای کارهایی مانند بازرسی، تمیزکاری، و تعمیرات منظم می‌پردازد بدون توجه به اینکه آیا تجهیزات نشانه‌هایی از سایش یا خرابی را نشان می‌دهند یا خیر.
نگهداشت پیشگیرانه معمولاً بر اساس پیشهادهای سازنده تجهیزات یا استانداردهای صنعتی اجرا می‌شود و ممکن است از یک برنامه نگهداشت خاص یا چک‌لیست پیروی کند. هدف نت پیشگیرانه شناسایی و رفع مشکلات احتمالی قبل از تبدیل شدن به مشکلات بزرگتر است تا خطر خرابی تجهیزات و توقف‌های غیرمنتظره کاهش یابد.
از جمله مزایای بالقوه نت پیشگیرانه:
ازفایش قابلیت اطمینان تجهیزات: با شناسایی و رفع مشکلات احتمالی قبل از تبدیل شدن به مشکلات بزرگتر، نت پیشگیرانه می‌تواند به کاهش خطر خرابی تجهیزات کمک کند. این روش به بهبود عملکرد و افزایش عمر مفید تجهیزات کمک می‌کند.
افزایش طول عمر تجهیزات: با انجام فعالیت‌های منظم نگهداشت، می‌توان تجهیزات را در شرایط کاری خوب نگه داشت و ممکن است بیشتر از زمانی که به درستی نگهداری نمی‌شد عمر کند.
کاهش زمان توقف تجهیزات: نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه با یک برنامه منظم می‌تواند به کاهش خطر توقف‌های برنامه‌ریزی‌نشده ناشی از خرابی تجهیزات کمک کند.
نگهداری و تعمیرات واکنشی
نگهداشت واکنشی یک استراتژی نگهداری و تعمیرات است که در آن عمل نگهداشت تنها زمانی انجام می‌شود که تجهیزات از کار بیفتند یا نشانه‌هایی از سایش یا نقص عملکرد داشته باشند. این بدان معناست که عملیات نگهداشت پاسخ به مشکلی است که قبلاً رخ داده است به جای اینکه به صورت پیشگیرانه از وقوع مشکلات جلوگیری شود.
نت واکنشی می‌تواند شامل عیب یابی، تعمیرات و سایر فعالیت‌ها برای رفع خرابی یا نقص تجهیزات باشد. در حالی که نگهداشت واکنشی در برخی موارد ضروری است، اما می‌تواند کم اثرتر و پرهزینه‌تر از روش‌های پیشگیرانه مانند نت پیشگیرانه یا پیش‌بینانه باشد.
از جمله معایب بالقوه نت واکنشی:
- افزایش زمان توقف تجهیزات: از آنجایی که نت واکنشی پاسخ به مشکلی است که قبلاً رخ داده است، می‌تواند منجر به توقف‌های برنامه‌ریزی‌نشده و اختلال در عملیات شود.
- نگهداشت پر هزینه: نت واکنشی می‌تواند پرهزینه تر از روش‌های پیشگیرانه باشد زیرا اغلب شامل تعمیرات اضطراری یا کار اضافی می‌شود.
- کاهش قابلیت اطمینان تجهیزات: با انتظار برای خرابی تجهیزات قبل از انجام عملیات نگهداشت، نت واکنشی می‌تواند منجر به کاهش قابلیت اطمینان تجهیزات و افزایش خطر خرابی آن‌ها شود.
به طور کلی، نگهداشت واکنشی یک رویکرد واکنشی که معمولاً کم اثرتر و پرهزینه‌تر از روش‌های پیشگیرانه مانند نت پیشگیرانه یا پیش بینانه است.
مترجم: شهره خشکباری
