رادیو پگاه آفتاب
قسمت: ۲
موضوع: چیستی نگهداری و تعمیرات، انواع سیستم‌های تولیدی و مزایا و نقش مدیریت نگهداشت در سیستم‌های تولیدی
مهمان: مهندس مصطفی طبسی
فهرست مطالب
تعریف نگهداری و تعمیرات
کلیه فعالیتهایی را که برای حفظ شرایط اولیه دارائیهای فیزیکی و آماده بکار نگه داشتن آنها جهت استمرار فرآیندهای پیش بینی شده انجام می شود، نگهداری و تعمیرات می نامند.
سیستم نگهداری و تعمیرات
هر سیستم مجموعه ای است از اجزا بهم مرتبط و متناسب که در جهت هدف مشترکی بکار گرفته می شوند، طبق این تعریف سیستم نت (نگهداری و تعمیرات) مجموعه ای است از کارکنان، مستحدثات ،معابر و ابنیه تجهیزات و ابزار، قطعات یدکی (مواد مصرفی) اطلاعات و مدارک فنی، روشها و دستورالعملهای کاری و کارگاههای تعمیراتی (مکانیک ، برق و …) که به شکل مناسبی در کنار هم قرار می گیرند
تا به اهداف تعیین شده مانند به حداکثر رساندن کارآیی تجهیزات و به حداقل رساندن هزینه های نگهداری و تعمیرات جامه عمل پوشانده شود، یک سیستم نت مانند سایر سیستمها دارای ورودی(منابع)، فرایند، خروجی و بازخور میباشد.
مدیریت نگهداری و تعمیرات
به طور کلی مدیریت، فرآیندی است که سبب تحقق اهداف یک سازمان می شود، با توجه به این تعریف، مدیریت نت شامل فعالیتهای مهمی مانند هدف گذاری تعیین استراتژی، سازماندهی،برنامه ریزی،استانداردسازی، کنترل منابع ، نظارت بر اجرای برنامه ها، ایجاد تعهد و انگیزه درکارکنان، ایجاد رقابت سالم و فراهم نمودن محیطی سرشار از تفاهم، همدلی و همکاری است، تاسازمان نت بتو اند به اهداف تعیین شده دست یابد . امروزه ، اداره کردن مترادف با مدیریت نیست وبعنوان یک فعالیت محدودتر در سازماندهی و تشکیلات و روشها تلقی میشود.
مزایای سیستم نگهداری و تعمیرات
این سیستم درنظر دارد فعالیتهای نگهداری و تعمیرات تجهیزات یک سازمان را نظام دهد و مقصود از نظام دادن به این کار عبارت است از :
- استفاده کامل و بهینه از ظرفیت تجهیزات، حفظ و نگهداری ماشین آلات، مستحدثات ،معابر و ابنیه
- کاهش هزینه های تعمیراتی
- ایجاد هماهنگی و وحدت رویه در واحدهای نت و جلب مشارکت کلیه واحدهای موثر بر سیستم نت و بهبود ارتباطات فیمابین
- به حداقل رساندن توقفات تولید (توقف کار ناشی از وجود نقص در عملکرد تجهیزات)
- بهبود کیفیت کار تجهیزات و حداکثر کردن کیفیت تا حد استاندارد
- اقتصادی کردن تولید و کاهش قیمت تمام شده محصولات از طریق کاهش ضایعات مواد و قطعات یدکی
- رفع مشکلات و تنگناهای موجود و تثبیت و تحکیم استانداردهای نگهداری و تعمیرات
با توجه به اهمیت نقش مؤثر تجهیزات و ماشین آلات و ارتباط نزدیک آنها با مسایل نیروی انسانی،فنی و اجرایی، تهیه برنامه نگهداری و تعمیرات باید به گونه ای باشد که نیازهای بهره بردار را برطرف نموده تا حداکثر راندمان بهینه در امر بهره برداری از کل سیستم حاصل آید .
به منظور تسریع در رسیدن به اهدافی که در بالا به آن اشاره شد باید سعی در استقرار یک سازمان نگهداری و تعمیرات بهره ور پویا و موثر و افزایش هماهنگی میان اجزا آن نمود.
از طرفی، نظر به این که سازمان را می توان عامل طبقه بندی وظایف، تفویض اختیار و مسئولیت برای اجرای وظایف، و تعیین روابط به منظور همکاری مؤثر در انجام هدف های سازمان تعریف نمود، لذا برای تشکیل یا گردش کار در هر سازمان سه کار اساسی باید صورت گیرد:
- تقسیم کار
- تعیین ارتباطات
- تفویض اختیارات
به همین لحاظ آنچه را که یک نظام نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع برنامه ریزی شده عرضه می کند می توان به صورت زیر ذکر کرد :
- برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات
- سازماندهی امور نگهداری و تعمیرات
- روش‌های کنترل و ثبت اطلاعات
- پشتیبانی بخش نگهداری و تعمیرات
- بررسی و تجزیه و تحلیل فنی – اقتصادی نگهداری و تعمیرات انجام شده
دلایل اهمیت نت در سیستم‌های تولیدی
نگهداری و تعمیرات در سال های اخیر در سیستم های تولیدی اهمیت بیشتری یافته است. در این قسمت به برخی از دلایل این موضوع می پردازیم:
- حرکت سریع صنایع در جهت خودکار شدن
- خسارات زیاد تولید از دست‌رفته در صنایع
- بالا رفتن قیمت قطعات یدکی
- افزایش هزینه‌های اولیه‌ی خرید ماشین آلات
- بالا رفتن حجم سرمایه‌گذاری‌ها و سرعت تولید
سازمان‌های تولیدی را بر اساس فرآیند تولیدشان می توان به سه دسته کلی تقسیم کرد:
سیستم های تولید پیوسته:
تولید مداوم و بدون وقفه است. تولید محصول در زمان مشخص و از طریق فرآیندهای متفاوتی که پشت سر هم قرار گرفته اند، انجام می‌گیرد. سرعت تولید زیاد است و موجودی محصول حین کار نداریم. در این سیستم ها یک توقف در تولید موجب خرابی محصول و خط تولید می شود. مثال: نیروگاه برق – نفت – پتروشیمی
سیستم تولید انبوه:
تولید زیاد و تنوع محصولات کم است. معمولاً یک نوع یا مدل های مختلف از یک محصول استاندارد در مقادیر زیاد تولید میشود. در جریان تولید مواد و قطعات تغییر می یابند و نهایتا روی هم مونتاژ می شوند. جریان تولید از پیش تعیین شده و مشخص است. کارگران وظایف محدود و دستگاه های خاصی دارند. مثال: خودروسازی، مونتاژ کامپیوتر ، لوازم خانگی
تولید سفارشی:
تنوع تولید بسیار زیاد و حجم تولید بسیار کم است. معمولاً تولید طبق سفارش برای یک یا چند واحد محدود انجام می‌گیرد. مثال: کشتی سازی – هواپیما سازی
اهداف نگهداری و تعمیرات
اهداف فعالیتهای نگهداری و تعمیر می‌تواند شامل شاخص‌های عملکرد کلیدی مانند قابلیت اطمینان، در دسترس بودن، متوسط زمان تعمیر، تعداد خرابی‌ها و هزینه‌های تعمیر و نگهداری باشد. با توجه به اینکه مشاوره کسب و کار به معنی بهره‌گیری از علم و تجربه متخصصان حوزه کسب و کار برای بهبود و یا توسعه عملکرد سازمان است میتوان اهداف نگهداری و تعمیرات را میتوان به طور کلی به چهار دسته زیر تقسیم کرد:
- کاهش از دست دادن تولید: به عنوان هزینه غیر مستقیم به عنوان مثال کم کردن خرابی‌ها، تعمیر مجدد، خواب موجودی، قطعات یدکی، اضافه کاری و حوادث است.
- هزینه‌های مستقیم تعمیر و نگهداری: کاهش هزینه با افزودن عمر مفید دارایی‌ها
- افزایش حجم شامل موارد بهبود قابلیت اطمینان و در دسترس بودن؛ بهبود عملکرد کارخانه؛ پشتیبانی از فرصت‌های جدید بازار
- بهبود قیمت که با افزایش کیفیت محصول حاصل میشود.
- به منظور نیل به اهداف نگهداری و تعمیرات، نیاز به ایجاد یک سیستم نگهداری و تعمیرات کارآمد و اصولی وجود دارد و در این رابطه، ذکر این نکته مهم است که اگر در یک واحد تولیدی سیستم نگهداری و تعمیرات اهداف فوق را تأمین نکند نشان از ناکارآمدی و غیر اصولی بودن سیستم نگهداری و تعمیرات دارد و در صورتی که این اهداف تأمین نشود، بخش نگهداری و تعمیرات صرفاً به یک واحد هزینه‌بر تبدیل خواهد شد که مورد مطلوب تولید نیست.
خیلی ممنون، جناب سماوات. خوشحالیم که برای شما مفید بوده