نت پیشگیرانه در برابر نت پیشگویانه
نت پیشگیرانه و پیشگویانه به منظور افزایش عمر تجهیزات، جلوگیری از توقف‌های غیرمنتظره و صرفه‌جویی در منابع مالی سازمان به کار گرفته می‌شوند اما تفاوت در این‌جا است که آن‌ها برای حصول این اهداف رویکرد‌های متفاوتی دارند. کلید مدیریت کارآمد تجهیزات، فهم تفاوت میان نت پیشگیرانه و نت پیشگویانه و آموزش نیروها برای برقراری توازن صحیح میان این دو روش در استراتژی نگهداری و تعمیراتِ سازمان است.
نت پیشگیرانه
نت پیشگیرانه برای جلوگیری از خرابی‌های غیرمنتظره، ممانعت از توقف تجهیزات و تحمیل هزینه‌ها، زمانی که تجهیزات در حال عملیات معمول خود هستند اجرا می‌شود.
در این روش در بازهٔ زمانی مشخصی تجهیزات خاموش شده و PMها (فعالیت‌های پیشگیرانهٔ نگهداری – تعمیراتی) روی تجهیزات انجام می‌شود. تنظیم برنامهٔ نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه بر اساس یک جدول زمانی صورت می‌گیرد.این جدول زمانی یا بر اساس تاریخ و یا بر اساس توصیه‌نامه‌های شرکت سازندهٔ تجهیز در مرز مشخصی از کارکرد تجهیز تنظیم می‌شود.
به عنوان مثال تولیدکنندگان لیفتراک عملیات نت پیشگیرانه را در ازای هر ۱۵۰ تا ۲۰۰ ساعت کار لیفتراک پیشنهاد می‌کنند. اجرای این برنامهٔ نت پیشگیرانه می‌تواند به افزایش عمر تجهیز، افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌های نگهداشت و بهبود بهره‌وری کلی سازمان منجر شود.
چالش‌های نت پیشگیرانه
نت پیگشیرانه کاری با عملکرد واقعی تجهیزات ندارد و بر روی نرخ خرابی‌ها روی کاغذ استوار است. چالش این‌جا است که سازمان‌ها با یکدیگر متفاوت هستند و عملیات روزانهٔ هر یک تاثیر متفاوتی روی تجهیزات می‌گذارد. به همین دلیل بهره‌گیری از استراتژی نت پیشگیرانه می‌تواند منجر به نگهداری و تعمیرات غیرضروری در یک سازمان شود. نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه مستلزم تامین قطعات یدکی خاص و نیروی کار مورد نیاز است و برای قطعات اصلی تجهیزات باید میزان قابل توجهی زمان برای سرد شدن قطعه و راهاندازی مجدد آن در نظر گرفت. همهٔ این موارد زمان توقف تجهیزات را افزایش می‌دهد در حالی که ممکن است عملیات نگهداری و تعمیرات برای یک تجهیز مشخص در آن زمان ضرورت خاصی نداشته باشد. فعالیت‌های نت پیشگیرانه همچنین می‌تواند منجر به خسارت‌های جانبی و در نتیجه خرابی‌های غیرمنتظرهٔ بیش‌تر در تجهیز شود.
فعالیت‌های غیرضروری، توقف‌های متعدد تجهیزات و تامین قطعات یدکی و نیروهای مورد نیاز از چالش‌های نت پیشگیرانه هستند.
نت پیشگویانه
نت پیشگویانه به شکل مستقیم بر رصد عملکرد تجهیزات در خلال عملیات طبیعی آن‌ها و پیش‌بینی خرابی‌های مورد انتظار تجهیز استوار است. مثال لیفتراک را در نظر بگیرید:
در نت پیشگیرانه براساس پیشنهاد شرکت سازندهٔ لیفتراک در کارکرد ۱۵۰ تا ۲۰۰ ساعتهٔ ماشین، و بدون رصد عملکرد تجهیز، برنامهٔ نت پیشگیرانه را برای آن اجرایی می‌کنیم. اما با بکارگیری نت پیشگویانه موتور لیفتراک را از جنبه‌های مختلفی مانند روغن‌کاری، لرزش، سروصدا و خوردگی در فواصل زمانی معینی بررسی کرده و بر اساس نتایج به دست آمده برنامهٔ نگهداشت را تنظیم می‌کنیم.
به عنوان مثال با بررسی لرزش موتور لیفتراک در فواصل زمانی توصیه شده می‌توان خوردگی را دقیق‌تر پیشبینی‌کرد و به سازمان اجازه داد تا با فعالیت پیشگیرانه و به‌صرفه‌ای مانند جایگزینی بلبرینگ قبل از خرابی کامل تجهیز، از خسارت بیش‌تر جلوگیری کند.
سیستم نگهداری و تعمیرات (CMMS) در سازمان می‌تواند با دستگاه‌های پایش تجهیزات ارتباط گرفته و اطلاعات را یکپارچه کند. این یکپارچه‌سازی سازمان را در ورود اطلاعات به سیستم بر اساس رصد شرایط تجهیز، طراحی گزارش‌ها و نمودار‌ها و راهاندازی برنامه‌های زمانی نگهداشت و تعمیراتی توانمند می‌کند.
منحنی P–F و مزایای نت پیشگویانه
منحنی P–F راه موثری برای ترسیم رفتار تجهیز و روند شناسایی عملکرد نامطلوب آن است. کلید اثرگذاری برنامهٔ نگهداری و تعمیرات، بیشینه نمودن فاصلهٔ میان نقطهٔ P با F است. فاصله‌ای که در آن سازمان می‌تواند متوجه اولین نشانه‌های خرابی در یک تجهیز تا خرابی اساسی آن شود.
منحنی P-F
فواصل P–F می‌تواند از چند روز تا چند هفته و ماه باشد. شرایط پایش و رصد تجهیزات می‌تواند فاصلهٔ زمانی P¬¬-F را به حداکثر برساند و این به شکل موثری به سازمان در جلوگیری از خرابی اساسی تجهیز کمک می‌کند. علاوه بر این مزایا، نگهداری و تعمیرات پیشگویانه به نسبت نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه کم‌تر منجر به توقف دستگاه‌ها می‌شود.
چالش‌های نت پیشگویانه
راهاندازی نت پیشگویانه پیچیده‌تر از طراحی یک جدول زمانی بر اساس استراتژی نت پیشگیرانه است و معمولاً این کار نیازمند پایش دائمی عملکرد و شرایط تجهیزات است. همچنین برای استفاده از تجهیزات و تفسیر دقیق اطلاعات به دست آمده از برنامهٔ پایش تجهیزات کارکنان باید آموزش‌های حرفه‌ای ببینید که این می‌تواند یکی از چالش‌های سازمان باشد.
پایش دائمی تجهیزات و آموزش حرفه‌ای به کارکنان از چالش‌های پیش‌رو در طراحی نت پیشگویانه هستند.
ترکیب قدرت نت پیشگیرانه و پیشگویانه
بهره‌گیری از مزایای هر دو استراتژی نت پیشگیرانه و پیشگویانه بهترین ترکیب برنامهٔ نگهداری و تعمیرات را می‌سازد. باید قابلیت اجرای هر روش را بر اساس اختلال‌های به وجود آمده در کار سازمان به دلیل توقف تجهیزات، فاصلهٔ P-F، هزینهٔ قطعات یدکی، زمان صرف شده توسط نیروی کار و تاریخچهٔ تجهیزات سنجید و ترکیبی از هر دو شیوه را استفاده کرد.
راهکار CMMS «نت پگاه آفتاب» با ثبت، ردیابی و زمان‌بندی فعالیت‌های پیشگیرانه (PM) و پیشگویانه (PdM) و همچنین ادغام آن‌ها با اطلاعات به دست آمده از پایش تجهیز، که منجر به انجام فعالیت اصلاحی می‌شود، به افزایش قدرت سازمان در نگهداشت تجهیزات خود کمک می‌کند.
ماژول‌ها و ابزارهای مختلف این راهکار امکانات مورد نیاز جهت اجرای مطمئن استراتژی‌های نت پیشگویانه را برای سازمان فراهم می‌کند. ماژول جمع‌آوری داده‌ها (لاگ شیت) و ماژول انتقال سیگنال برای امکان گردآوری داده‌های عملکرد تجهیزات بصورت آفلاین و آنلاین کاربرد دارند.
همچنین این راهکار مجهز به موتور قدرتمندی جهت تعریف و پردازش فرمول‌های نت پیشگیرانه و در نهایت جاری سازی درخواست‌کارهای لازم است. لذا امکان تعیین زمان نت پیشگویانه براساس فرمول‌های تعریف شده (که می‌تواند ترکیبی از وضعیت تجهیز, کارکرد، مقادیر تجمعی و یا مقادیر لحظه‌ای پارامترهای عملیاتی تجهیز باشد) و صدور درخواست‌کارهای مربوطه در فرایند طراحی شده برای سازمان ممکن است.
