فهرست مطالب
معرفی استاندارد PAS 55
استاندارد PAS 55 راهنمای جامعی برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی است که توسط موسسه استاندارد بریتانیا (BSI) در سال ۲۰۰۸ منتشر شده است. این استاندارد به سازمان‌ها در هر اندازه و صنعتی کمک می‌کند تا دارایی‌های فیزیکی خود را به طور موثرتر و کارآمدتر مدیریت کنند.
هدف این استاندارد ارتقای عملکرد و ارزش دارایی‌ها در طول چرخه عمر آن‌ها با ارائه یک چارچوب سیستماتیک برای مدیریت آن‌ها است.
اصول کلیدی PAS 55 عبارتند از:
- رهبری و تعهد: تعهد مدیریت ارشد به مدیریت دارایی‌های فیزیکی ضروری است.
- برنامه‌ریزی: سازمان باید یک برنامه استراتژیک برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی خود داشته باشد.
- اجرا: سازمان باید فرایند‌ها و سیستم‌هایی را برای مدیریت دارایی‌های خود در نظر بگیرد.
- سنجش و بهبود: سازمان باید عملکرد سیستم مدیریت دارایی‌های خود را اندازه‌گیری و به طور مداوم آن را بهبود بخشد.
مزایای پیاده‌سازی PAS 55 عبارتند از:
- افزایش راندمان و اثربخشی: با مدیریت بهتر دارایی‌ها، سازمان‌ها می‌توانند هزینه‌ها را کاهش و بهره‌وری را افزایش دهند.
- کاهش ریسک: شناسایی و مدیریت ریسک‌های مرتبط با دارایی‌ها می‌تواند از بروز مشکلات و ضررهای مالی جلوگیری کنند.
- بهبود انطباق: با پیروی از الزامات PAS 55، سازمان‌ها می‌توانند از انطباق با قوانین و مقررات مربوطه اطمینان حاصل کنند.
- افزایش شفافیت: با ایجاد یک سیستم مدیریت دارایی‌های شفاف، سازمان‌ها می‌توانند اطلاعات مربوط به دارایی‌های خود را به طور موثرتر مدیریت کنند.
استاندارد PAS 55 در دو بخش منتشر شده است:
- PAS 55 – 1 الزامات سیستم مدیریت دارایی‌های فیزیکی
- PAS 55 – 2 راهنمای پیاده‌سازی PAS 55-1
برای پیاده‌سازی PAS 55، سازمان‌ها باید مراحل زیر را دنبال کنند:
- تعهد مدیریت ارشد را به دست آورید.
- یک تیم مدیریت دارایی تشکیل دهید.
- الزامات PAS 55-1 را به درستی درک کنید.
- یک سیستم مدیریت دارایی را بر اساس PAS 55-1 طراحی کنید.
- سیستم مدیریت دارایی‌های خود را پیاده‌سازی کنید.
- سیستم مدیریت دارایی‌های فیزیکی خود را به طور مداوم رصد و بهبود ببخشید.
برای دانلود متن استاندارد PAS55 روی تصویر کلیک کنید
استاندارد PAS 55 و تحول عظیم در مدیریت دارایی‌های فیزیکی
استاندارد PAS 55 انقلابی عظیم و تحول‌آفرین در مدیریت دارایی‌های فیزیکی به پا کرد. مهم‌ترین دستاورد آن، قرار دادن مدیریت دارایی‌های فیزیکی در بستر یک سیستم مدیریتی بود. این امر مستلزم شفاف‌سازی اصطلاحات و مفاهیم بکار رفته در این استاندارد بود. از مهم‌ترین این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اصطلاحات و تعاریف بنیادی
- الزامات کلی
- سیاست مدیریت دارایی‌های فیزیکی
- راهبرد، اهداف و برنامه‌های مدیریت دارایی‌های فیزیکی
- ابزارها و کنترل‌های مدیریت
- اجرای مدیریت دارایی
- بهبود مستمر
- بازنگری‌های مدیریت
نسخه ۲۰۰۴ این استاندارد به صراحت اعلام کرد که دلیل وجود یک سیستم مدیریت دارایی‌های فیزیکی، همسو کردن مدیریت دارایی‌های فیزیکی با دستیابی به اهداف و رسالت سازمان است. نسخه ۲۰۰۸ بر این بستر بنا شد و نقش مدیریت دارایی در تصمیم‌گیری، مدیریت ریسک و بهبود عملکرد را بیش از پیش توسعه داد. نتیجه این تلاش‌ها، تعریف مدیریت دارایی در ویرایش سال ۲۰۰۸ استاندارد PAS-55-1 بود:
مدیریت دارایی‌های فیزیکی عبارت است از «فعالیت‌ها و رویه‌های هماهنگ و نظام‌مندی که از طریق آن یک سازمان، دارایی‌ها و سیستم‌های دارایی خود، عملکرد مرتبط با آن‌ها، ریسک‌ها و هزینه‌های آن‌ها را در طول چرخه عمرشان به صورت بهینه و پایدار مدیریت می‌کند تا برنامه استراتژیک سازمان را محقق سازد.»
استاندارد PAS 55-1 در ادامه، برنامه استراتژیک سازمان را به شرح زیر تعریف می‌کند:
«برنامه بلندمدت کلی سازمان از چشم‌انداز، مأموریت، ارزش‌ها، سیاست‌های کسب‌وکار، الزامات ذینفعان، اهداف و مدیریت ریسک‌های سازمان مشتق شده و آن‌ها را در بر می‌گیرد.»
چشم‌انداز و مفاهیم موجود در PAS 55 نقطه عطفی برای حوزه مدیریت دارایی‌های فیزیکی محسوب می‌شود. البته تا پیش از این درک گسترده‌ای از نیاز به بهبود در مدیریت دارایی وجود داشت، اما صنعت به طور کلی در مورد چگونگی دستیابی به آن با چالش‌هایی روبرو بود. این موضوع در گزارش «سرمایه‌گذاری در تأسیسات فدرال» آکادمی ملی علوم آمریکا برجسته شد. این گزارش عنوان می‌کرد که هیچ راه‌حل واحدی برای خلق یک زبان مشترک در مدیریت دارایی‌های فیزیکی وجود نخواهد داشت. و در حالی که دیگران نتوانستند، نویسندگان PAS-55 راهی پیدا کردند و همه مدیران دارایی‌های فیزیکی مدیون آن‌ها هستند.
استاندارد PAS-55 دوره‌ی جدیدی را در مدیریت دارایی‌های فیزیکی رقم زد که به سرعت به ISO 55000 تبدیل شد. مؤسسه استاندارد بریتانیا (BSI) با ظهور ISO 55000، انتشار PAS-55 را متوقف کرد، اما همچنان می‌توان تأثیر مثبت آن را در استاندارد جدید مشاهده کرد. PAS-55 با معرفی رویکرد نظام‌مند مدیریت دارایی‌های فیزیکی به عنوان یک سیستم مدیریتی، سطح این حوزه را ارتقا داد. این استاندارد مفاهیم و زبانی را معرفی کرد که برای اولین بار در استانداردهای ISO 55000 منتشر شده در سال ۲۰۱۴ به کار رفت و همچنان منبعی عالی برای یادگیری و درک ماهیت مدیریت دارایی‌های فیزیکی باقی مانده است.
تاریخچه و اهداف تدوین استاندارد PAS 55
تاریخچه استاندارد PAS 55
- آغاز دهه ۲۰۰۰: با رشد روز افزون اهمیت مدیریت دارایی‌های فیزیکی، نیاز به یک چارچوب استاندارد برای مدیریت آن‌ها احساس شد.
- از ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴: موسسه استاندارد بریتانیا (BSI) با همکاری موسسه مدیریت دارایی‌های فیزیکی (IAM) تدوین استاندارد PAS 55 را آغاز کرد.
- سال ۲۰۰۸: نسخه اول PAS 55 منتشر شد.
- سال ۲۰۱۴: با انتشار استاندارد ایزو ۵۵۰۰۰، استاندارد PAS 55 به عنوان یک راهنمای تکمیلی برای این استاندارد بین‌المللی شناخته شد.
اهداف تدوین استاندارد PAS 55
- ارائه یک چارچوب جامع برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی
- ارتقای عملکرد و ارزش دارایی‌ها در طول چرخه عمر آن‌ها
- کمک به سازمان‌ها در هر اندازه و صنعتی برای مدیریت موثرتر دارایی‌های خود
- افزایش راندمان و اثربخشی
- کاهش ریسک
- بهبود انطباق
- افزایش شفافیت
دلایل تدوین PAS 55
- عدم وجود یک چارچوب استاندارد واحد برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی
- نیاز به رویکردی سیستماتیک برای مدیریت دارایی‌ها
- افزایش پیچیدگی و تنوع دارایی‌های فیزیکی
- افزایش اهمیت مدیریت ریسک
- نیاز به انطباق با قوانین و مقررات
اثرات تدوین PAS 55
- افزایش آگاهی و توجه به اهمیت مدیریت دارایی‌های فیزیکی
- ارتقای سطح بلوغ مدیریت دارایی‌ها در سازمان‌ها
- ارائه یک زبان مشترک برای مدیریت دارایی‌ها
- ایجاد یک مرجع قابل اعتماد برای سازمان‌ها
استاندارد PAS 55 یک گام مهم در جهت ارتقای مدیریت دارایی‌های فیزیکی در سازمان‌ها بود. این استاندارد با ارائه یک چارچوب جامع و کاربردی، به سازمان‌ها در هر اندازه و صنعتی کمک می‌کند تا دارایی‌های خود را به طور موثرتر و کارآمدتر مدیریت کنند.
اصطلاحات کلیدی استاندارد PAS 55
۱. دارایی:
هر چیزی که توسط سازمان مالکیت، کنترل یا استفاده می‌شود و دارای ارزش اقتصادی باشد.
۲. مدیریت دارایی:
فعالیت‌ها و رویه‌های هماهنگ و نظام‌مندی که از طریق آن یک سازمان، دارایی‌ها و سیستم‌های دارایی خود، عملکرد مرتبط با آن‌ها، ریسک‌ها و هزینه‌ها را در طول چرخه عمرشان به صورت بهینه و پایدار مدیریت می‌کند تا برنامه استراتژیک سازمان را محقق سازد.
۳. سیستم مدیریت دارایی:
سیستمی برای مدیریت دارایی‌ها به طور هماهنگ و یکپارچه.
۴. چرخه عمر دارایی:
مراحل مختلف عمر یک دارایی، از جمله تدارک، عملیات و حذف دارایی.
۵. ذینفعان:
افراد یا گروه‌هایی که در عملکرد دارایی‌ها دخیل هستند یا تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند.
۶. ریسک:
احتمال وقوع یک رویداد که می‌تواند به طور منفی بر دارایی‌ها یا عملکرد آن‌ها تأثیر بگذارد.
۷. فرصت:
احتمال وقوع یک رویداد که می‌تواند به طور مثبت بر دارایی‌ها یا عملکرد آن‌ها تأثیر بگذارد.
۸. پایداری:
توانایی یک دارایی در برآورده کردن نیازهای فعلی بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده برای برآورده کردن نیازهای خود.
۹. بهبود مستمر:
فرایندی مداوم برای شناسایی و اجرای فرصت‌های بهبود در سیستم مدیریت دارایی.
۱۰. رهبری و تعهد:
تعهد و حمایت مدیریت ارشد از پیاده‌سازی و حفظ سیستم مدیریت دارایی.
جایگاه PAS 55 در مقایسه با سایر استانداردهای مدیریت دارایی‌های فیزیکی
استاندارد PAS 55 یک راهنمای جامع برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی است که توسط موسسه استاندارد بریتانیا (BSI) در سال ۲۰۰۸ منتشر شده است. این استاندارد در واقع پیشگام خانواده استانداردهای ایزو ۵۵۰۰۰ بود که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد.
جایگاه PAS 55 را می‌توان در سه سطح بررسی کرد:
۱. در مقایسه با سایر استانداردهای مدیریت دارایی‌های فیزیکی قبل از سال ۲۰۱۴:
- PAS 55 اولین استاندارد جامع برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی بود.
- این استاندارد به عنوان یک مرجع قابل اعتماد برای سازمان‌ها در سراسر جهان شناخته شد.
- PAS 55 به دلیل تمرکز بر دارایی‌های فیزیکی، از سایر استانداردهای مدیریت دارایی که دامنه وسیع‌تری داشتند، متمایز بود.
۲. در مقایسه با خانواده استانداردهای ایزو ۵۵۰۰۰:
- PAS 55 پایه و اساس تدوین خانواده استانداردهای ایزو ۵۵۰۰۰ بود.
- استاندارد ایزو ۵۵۰۰۰ دامنه وسیع‌تری از دارایی‌ها را شامل می‌شود، در حالی که PAS 55 بر دارایی‌های فیزیکی تمرکز دارد.
- استاندارد PAS 55 به عنوان یک راهنمای تکمیلی برای استاندارد ایزو ۵۵۰۰۰ شناخته می‌شود.
مقایسهٔ PAS 55 با ایزو ۵۵۰۰۰
۳. در مقایسه با سایر استانداردهای مدیریت دارایی پس از سال ۲۰۱۴:
- استاندارد PAS 55 همچنان به عنوان یک مرجع مفید برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سازمان‌هایی که به دنبال یک راهنمای جامع و عملی برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی هستند، می‌توانند از PAS 55 استفاده کنند.
- استاندارد PAS 55 با سایر استانداردهای مدیریت دارایی مانند ایزو ۵۵۰۰۱، ایزو ۳۱۰۰۰ و ایزو ۹۰۰۱ سازگار است.
مزایای پیاده‌سازی PAS 55
پیاده‌سازی استاندارد PAS 55 مزایای متعددی برای سازمان‌ها در هر اندازه و صنعتی به ارمغان می‌آورد. برخی از این مزایا عبارتند از:
۱. افزایش راندمان و اثربخشی:
- با مدیریت بهتر دارایی‌ها، سازمان‌ها می‌توانند هزینه‌ها را کاهش و بهره‌وری را افزایش دهند.
- استاندارد PAS 55 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا از منابع خود به طور موثرتر استفاده کنند.
- این استاندارد فرایند‌های مدیریت دارایی را بهینه‌سازی می‌کند و از اتلاف منابع جلوگیری می‌کند.
۲. کاهش ریسک:
- شناسایی و مدیریت ریسک‌های مرتبط با دارایی‌ها می‌تواند از بروز مشکلات و ضررهای مالی جلوگیری کند.
- استاندارد PAS 55 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های مرتبط با دارایی‌های خود را شناسایی، ارزیابی و کنترل کنند.
- این استاندارد با ارائه یک چارچوب برای مدیریت ریسک، احتمال بروز مشکلات را کاهش می‌دهد.
۳. بهبود انطباق:
- با پیروی از الزامات PAS 55، سازمان‌ها می‌توانند از انطباق با قوانین و مقررات مربوطه اطمینان حاصل کنند.
- این استاندارد به سازمان‌ها کمک می‌کند تا از ریسک‌های قانونی و جریمه‌های مالی جلوگیری کنند.
- این استاندارد تعهد سازمان به مدیریت مسئولانه دارایی‌ها را نشان می‌دهد.
۴. افزایش شفافیت:
- با ایجاد یک سیستم مدیریت دارایی‌های شفاف، سازمان‌ها می‌توانند اطلاعات مربوط به دارایی‌های خود را به طور موثرتر مدیریت کنند.
- استاندارد PAS 55 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اطلاعات مربوط به دارایی‌های خود را به طور دقیق و به روز جمع‌آوری، ذخیره و بازیابی کنند.
- این استاندارد شفافیت و پاسخگویی را در مدیریت دارایی‌ها افزایش می‌دهد.
۵. مزایای دیگر:
- افزایش رضایت مشتریان: با ارائه خدمات بهتر و قابل اعتمادتر به مشتریان
- بهبود تصویر و برند سازمان : با نشان دادن تعهد به مدیریت مسئولانه دارایی‌های فیزیکی
- افزایش انگیزه و تعهد کارکنان: با ایجاد یک محیط کاری امن و کارآمد
اصول کلیدیPAS 55
استاندارد PAS 55 بر پایه چهار اصل کلیدی بنا شده است:
رهبری و تعهد:
- تعهد و حمایت مدیریت ارشد برای پیاده‌سازی و تداوم موفقیت‌آمیز PAS 55 ضروری است.
- مدیریت ارشد باید منابع لازم برای پیاده‌سازی و اجرای PAS 55 را فراهم کند.
- رهبری سازمان باید فرهنگ و تعهد به مدیریت دارایی‌های فیزیکی را در سازمان ایجاد کند.
برنامه‌ریزی:
- سازمان باید یک برنامه استراتژیک برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی خود داشته باشد.
- این برنامه باید اهداف، سیاست‌ها و رویه‌های مربوط به مدیریت دارایی‌ها را مشخص کند.
- برنامه باید با اهداف کلی سازمان همسو باشد و به طور مداوم رصد و به‌روزرسانی شود.
اجرا:
- سازمان باید فرایند‌ها و سیستم‌هایی را برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی خود در نظر بگیرد.
- این فرایند‌ها باید شامل شناسایی، ارزیابی، تملک، نگهداشت، تعمیرات، و کنار گذاشتن دارایی‌ها باشد.
- سیستم‌هایی باید برای جمع‌آوری، ذخیره و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به دارایی‌ها طراحی شوند.
سنجش و بهبود:
- سازمان باید عملکرد سیستم مدیریت دارایی‌های خود را اندازه‌گیری و به طور مداوم آن را بهبود بخشد.
- این کار باید با استفاده از شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) انجام شود.
- سازمان باید از نتایج اندازه‌گیری برای بهبود فرایند‌ها و سیستم‌های خود استفاده کند.
علاوه بر این چهار اصل کلیدی، PAS 55 بر موارد زیر نیز تأکید می‌کند:
- نگاه کل‌نگر: به مدیریت دارایی‌ها در طول چرخه عمر آن‌ها
- مدیریت ریسک: شناسایی و مدیریت ریسک‌های مرتبط با دارایی‌ها
- ارتباطات: ایجاد و حفظ ارتباطات موثر بین ذینفعان
- بهبود مستمر: تعهد به بهبود مداوم سیستم مدیریت دارایی‌ها
با پیروی از این اصول کلیدی، سازمان‌ها می‌توانند یک سیستم مدیریت دارایی‌های فیزیکی موثر و کارآمد ایجاد کنند.
محدوده PAS 55
مراحل پیاده‌سازی استاندارد PAS 55
پیاده‌سازی استاندارد PAS 55 یک فرایند گام به گام است که نیازمند تعهد و تلاش مدیریت و کارکنان سازمان است. مراحل زیر به طور خلاصه فرایند پیاده‌سازی PAS 55 را نشان می‌دهد:
۱. تعهد و حمایت مدیریت ارشد:
- اولین قدم برای پیاده‌سازی PAS 55 جلب تعهد و حمایت مدیریت ارشد است.
- مدیریت ارشد باید اهمیت مدیریت دارایی‌های فیزیکی را درک کند و منابع لازم برای پیاده‌سازی PAS 55 را فراهم کند.
۲. تشکیل تیم مدیریت دارایی:
- یک تیم متشکل از افراد با تجربه و ذینفعان مختلف در سازمان تشکیل دهید.
- این تیم مسئولیت رهبری و هدایت فرایند پیاده‌سازی PAS 55 را بر عهده خواهد داشت.
۳. درک الزامات PAS 55:
- اعضای تیم مدیریت دارایی باید الزامات PAS 55 را به طور کامل درک کنند.
- این کار می‌تواند با مطالعه کتاب PAS 55، شرکت در دوره‌های آموزشی و یا استفاده از مشاوران متخصص انجام شود.
۴. طراحی سیستم مدیریت دارایی:
- بر اساس الزامات PAS 55، یک سیستم مدیریت دارایی برای سازمان خود طراحی کنید.
- این سیستم باید شامل فرایند‌ها، رویه‌ها، دستورالعمل‌ها و ابزارهای لازم برای مدیریت دارایی‌های فیزیکی باشد.
۵. پیاده‌سازی سیستم مدیریت دارایی:
- سیستم مدیریت دارایی را در سراسر سازمان پیاده‌سازی کنید.
- این کار شامل آموزش کارکنان، مستندسازی فرایند‌ها و استقرار سیستم‌های اطلاعاتی لازم است.
۶. رصد و بهبود مستمر:
- به طور مداوم عملکرد سیستم مدیریت دارایی را رصد و اندازه‌گیری کنید.
- از نتایج اندازه‌گیری برای بهبود فرایند‌ها و سیستم‌ها استفاده کنید.
- تعهد به بهبود مستمر، رمز موفقیت در پیاده‌سازی PAS 55 است.
نکاتی برای پیاده‌سازی PAS 55:
- برنامه‌ریزی دقیق: قبل از شروع پیاده‌سازی PAS 55، یک برنامه‌ریزی دقیق انجام دهید.
- ارتباطات موثر: با ذینفعان مختلف در سازمان در مورد PAS 55 و فرایند پیاده‌سازی آن به طور شفاف و موثر
- آموزش کارکنان: آموزش کارکنان در مورد PAS 55 و وظایف آن‌ها در سیستم مدیریت دارایی بسیار مهم است.
- مدیریت ریسک: ریسک‌های مرتبط با پیاده‌سازی PAS 55 را شناسایی و مدیریت کنید.
- استفاده از مشاوران متخصص: در صورت نیاز، از مشاوران متخصص در زمینه مدیریت دارایی و PAS 55 استفاده کنید.
ساختار PAS 55
